Batı’nın medeniyet kaynakları Doğu’dur aslında.
Hem Yunan-Latin hem de Yahudi-Hıristiyan gelenekleri Doğu kökenlidir.
Batı’nın Batısına gittikçe yine Batı’ya ulaşırsınız.
Doğu’dan Doğu’ya giderseniz hep Doğu’dasınızdır.
Tabi bir de zaman içinde tarihsel Doğu’ya ve Batı’ya dolaşmanız var, o ayrı konu!
Merkez aldığınız yer Doğu’şmanızı veya Batı’şmanızı tayin eder.
Asıl olan Janus’un yüzü gibi, iki tarafı da görmektir derinden.
Batı, özellikle son yüzyılda kendini yekpare bir bütün olarak algılattı.
Doğu’yu siyasi ve coğrafi olarak parça parça etmek istedi. Ancak Doğu’yla ilgili kültürel algılarını ise sterotipik bir bütün içinde algıladı ve öylece dondurdu.
Yani…
Batı vehmettiği bir Doğu’nun minyatür modellerini gördü Doğu insanında.
Ve algısı negatifti.
Türkiye’ye gelince…
Neredeyse iki yüzyıl geçti aradan.
Ama Batı’yı hala tarif edemedik.
Hangi Batı?
“Halk”ın, “münevverin”, “aydın’ın”, “entelektüelin” Batı’ları aynı mı?
Mustafa Kemal’in, Namık Kemal’in, Mehmet Akif’in Batı’sı aynı mı?
Fevzi Çakmak’ın, Nazım’ın, Necip Fazıl’ın Batı’sı aynı mı?
Ya Özal’ın, Gül’ün, Erdoğan’ın, Bahçeli’nin, Erbakan’ın, Kılıçdaroğlu’nun Batı’sı?
Yoksa Batı, özlemlerimiz ve nefretlerimize göre kafamızda şekillenen bir kavram mı?
Coğrafya mı, kültür mü, medeniyet mi, zenginlik ve refah mı, düzen mi?
Hürriyet mi, esaret mi, melek mi, şeytan mı?
Melanet mi Batı, melâmet mi?
Olmak istediğimiz mi, olmaktan korktuğumuz mu Batı?
Olamadığımız için nefret ettiğimiz mi?
Olabilip de kaçtığımız mı?
Avrupa mı Batı?
Almanya, Fransa, İngiltere mi, Fransa mı, Yunanistan mı?
Amerika mı Batı?
New York, Indiana, New Mexico mu?
Yoksa Güney Afrika mı, Kongo mu, Avusturya mı, Hong Kong mu Batı?
İsrail mi Batı, Japonya mı, Kuzey Kore mi?
Sahi…
Batı Budist mi, Yahudi mi, Hıristiyan mı, Katolik mi, Protestan mı, Ortodoks mu? Ateist mi?
Dini mi korkutur, askeri mi, hükümeti mi korkutur Batı’nın?
Amerika’da mesela Los Angeles Polisi Mormon’ların, New York Polisi Amishlerin elinde midir?
Batı Devletten mi çalar, milletten mi çalar vergiyi?
Vergiden mi tırtıklar, zekattan mı Batı?
Valilik midir Batı, Belediye mi?
Eyalet mi Batı, vilayet mi?
Tüketim mi Batı, Üretim mi?
Kütüphane mi, kıraathane mi?
Batı sokak mıdır, meydan mı?
Anarşist mi, itaatçi mi?
Susar mı, konuşur mu Batı?
Bukalemun mudur, kedi mi, arslan mı, karadul mu?
Liberal mi Batı, Dindar mı? Demokrat mı?
Menfaatçi mi, adam kayırmacı mı? Liyakatçi mi?
Cemaat mi Batı, birey mi Batı, Devlet mi?
Polis mi, asker mi, sivil mi Batı?
Spor salonunda mı Batı, Kilisede mi, “yalnız değilsiniz” toplantıların da ağlaşıyor mu?
Hikmet mi Batı, siyaset mi, bilgi mi?
Ya hükümet?