“Kasımpaşalı” Başbakan (I)
2012 yılıyla birlikte AKP iktidarının 10. yılını idrak etmek üzereyiz. Hayırlı, uğurlu olsun! Başbakan Erdoğan’ın iktidarını üç ayrı dönemde irdelemek lazım. Birinci dönemde, Erdoğan T.C. Belediye Başkanı gibi davrandı. İkinci dönemde, T.C. hükümet başkanı oldu; iyi olan şeyler “hükümet”ten, kötü olanlar “devlet”ten oldu. Üçüncü dönem, Erdoğan’ın T.C. Devlet adamı olma yolunda kararlılığını gösteriyor. Süreç devam ediyor. Eğer bu dönemi Erdoğan, yerel ve küresel badireleri atlatarak ülkeyi selamete çıkarırsa, sadece Türkiye değil, dünya çapında bir devlet adamı olarak tarihe geçecektir. Bu aşamaları ele almaya çalışalım.
Erdoğan’ı beklerken
Erdoğan’ın iktidara gelişini hazırlayan pek çok etken vardı. Bir önceki koalisyon hükümeti siyasi uzlaşı adına gelmiş, ama tam anlamıyla “taban” yapmıştı. Daha okunmadan imzalanan AB uyum yasaları, ekonomik kriz, gölge başbakanlar dönemiydi. Rahmetli Ecevit’in başkanlığını yaptığı hükümet, Clinton karşısında “sözlüye” kalkmış talebe gibi duruyordu. Clinton Oval Ofiste rahat ve koltuğun kıyısına yaslanmış, Ecevit ayakta el pençe divan hesap veriyordu.
Zamane basını o dönemlerde Ecevit’in Osmanlı’ya uzanan geçmişinden dem vuruyordu. Demokrat Clinton Monica Lewinsky davasından paçayı sıyırmıştı; sosyal demokrat Ecevit ise, bir anayasa kitapçığı ile krizi basına uçurmuştu. Saksafon çalmayı bilmezdi Ecevit, ama ney dinleyebilirdi demek ki! Sesi titriyordu konuşurken, elleri gibi…
Sonrasında döviz, borsa, piyasa oyunları ve IMF gelmişti. Arjantin’de de sıkıntılar vardı. Halk yağmalama hareketlerine başlamıştı. Ecevit ise, “bizim halkımızın” böyle şeylere tevessül etmeyeceğini ifade ederek halkımıza telkinde bulunmuştu. Onlar Katolik’ti; biz Müslüman’dık ne de olsa! Gerçi Meclis’e başörtüsü ile girmeye çalışan “kadın” da Müslümandı, ama olsundu. Bir kadın “Devlete” nasıl “meydan” okuyabilirdi! “Çıkarın!”dı. Kadın çıkarıldı, Öcalan Noel baba hediyesi olarak Devlete verilmişti, yeterdi. Daha sağlığa uygun bir ortamda ikamete alınarak karantina altına alınmıştı, tehlikesizdi. Sabır, tevekkül lazımdı. “Birlik” ve “sabır” telkini konusunda sağ ve sol iktidarlar hep bir oluyorlardı nasılsa!
Belediyelerin borç ve bahane batağına ittiği halk bunalmıştı. “Laik” ve “İslamcı” holdinglerin savurduğu halk bir yandan “nasılsanız öyle yönetilirsiniz” hükmünü; diğer yandan “nefislerinize zulmetmeyiniz!” hükmünü geçiriyordu aklından. Kanunlar da onlara pek etki etmiyordu. Kanunları o dönemde milletten bağımsız, ama “millî mutabakata” göre yapılır sanıyordu insanlar. Milleti temsil eden irade, onu temsilen, onun adına yapmıştı kanunları. Her zaman öyle değil miydi?
“Yasalar örümcek ağı gibidir; küçük sinekler örümcek ağına yakalanır, eşek arıları ise örümcek ağını deler geçer” der Jonathan Swift. Hadi “halk” “laikçi”leri anlamışlardı da, “İslamcı” olanlar nasıl böyle yapmıştı ki! “Tepki oyları” deniliyordu, ama her oy zaten bir tepkimeden ibarettir. Olan şey aslında İslamcılıktan, Müslüman'ca davranış tarzlarına dönme isteğiydi.
Siyasi İslam’ın amacı ise yasal olan, ama meşruluğu olmayan bir düzene karşı durmaktı. “Ekmek, emek” kavramları sosyalist jargon olarak biraz ters düşüyordu. Onları İslamî dile tercüme etmek gerekliydi. Zaten İslam’da “sosyal adalet,” “alın teri kurumadan işçi hakkının verilmesi” vardı. Allah hataları, günahları affederdi, ama “kul hakkı yiyeni” O bile affetmezdi.
Türkiye’de halkın çoğu zaten İran’dan filan hoşlanmazdı. Haklı haksız ayrı konu, ama İran’la-Türkiye arasındaki problemlerin çoğu Farisi-Osmanlı çekişmesinden hatıraydı zaten. Mezhep farkından çok siyasi konumlandırmalar etkindi. İran, 1925 yılına kadar Türk hanedanı olan Kaçarlarca yönetilmişti. Sonraki dönemde de dış güçlerin müdahalesi aralamıştı tarihin fitnesini. Ha bir de “İslam devrimi” vardı, ama İran hiç İsrail kadar dinci olmamıştı. Fakat İran-Türkiye’nin uzak olması küresel sistemin yararına durumlardandı. Yani Türkiye’de “İran gibi olalım,” diyen çok az bir kitle vardı. Onlar da şeriat, hele İran’daki gibi bir şeriatı istemiyorlardı. Bu arada, hem İran hem Türkiye komünizm karşıtıydı zaten. Kızıl perdeyi yeşil bohçaya sarmak gerekliydi.
Siyasi İslam temelde dış kaynaklı tercümelerle gelişmişti. Genelinde hâkim olan unsur Batılı müstemleke güçlere karşı İslamî dinamiklerle karşı durmaktı. Halkın Türkiye’de asıl istediği İslami değerler yoluyla hem siyaseti hem de ekonomiyi terbiye etmekti. Osmanlı dönemi dâhil hiçbir dönem Türk tarihinde “şeriat” yasaları mutlak hâkim değildi. Ancak İslam hak ve adaletle özdeş olmuştu Müslüman bilinçaltında. Milli Görüşün lideri Erbakan’ın kurduğu partilerin adında bu remizler vardı: nizam, selamet, refah, saadet. Ve Erbakan onların “millî” bir zeminde olmasın arzuluyordu. Yani Erbakan İrancı filan değildi…
AKP doğuyor
Erdoğan iktidarının birinci döneminde, milletin hamurunda olan “haram” yememe ve halka “hizmet” etme mantığı birinci dönemde ağır bastı. Bir anlamda gençlerini ve tüketim iştahını zapt etmekte sıkıntı çeken, merkezi ve yerel yönetimlerden bunalan, haksızlık, beceriksizlik, adaletsizliklerin hesabını yasal olarak soramayan, tarihle halin barışmasını, helalleşmesini isteyen kesimler, “imam-Hatipli” Başbakanı seçerek aslında çok temel şeyleri istediler. “Benim halkım” Refahlı belediyelerin başardıklarını, Erbakan hükümeti döneminde faiz batağından kurtulmak için yapılanları “Devlet”le çatışmadan yapmasını yeni hükümetin yapmasını istiyordu.
Şehit annelerine kadar indirgenen “başörtü” yasağı da Sütçü İmam’ı uzaktan hatırlatır olmuştu o dönem. “Orduya hizmet şerefimizdir!” tamamdı da, ordu kime hizmet edecekti ki? Halkın temel değeri olan İslam’la bürokrasinin barışması lazımdı. Ülke kaynaklarının israftan arınması elzemdi. Yasal ya da hukuki olmayan yolsuzlukları, yasa işlemeyince geleneksel değerlerle yok etmek lazımdı. Meşruiyetini yasadan almayan yolsuzlukları engellemek, meşruiyetini dinden alan “haram”ları yedirmemek elzemdi.
Türk Milleti ülkesinin artık “millet ve din dışı” unsurlardan arınmasını istiyordu. Kıt kanaat hatırladıkları arasında Siyonistlerin tehlikeli olduğu, Siyonistlerin Yahudilerden oluştuğu, Yahudi olmayanları da mason olarak değerlendirildiği vardı. “Bak, Rus İmparatorluğu bitmiş, 80 sene dayamamıştı!” Osmanlı’dan beri gelen “Mason,” “Sabetay” ve Siyonistlerin sultasından kurtulan Vatan, yine Osmanlı gibi olabilir, kendi halkına ve dünya halklarına adalet götürebilirdi. Filistin’i Osmanlı’da bir “çavuş” idare ederken, şimdilerde olanlara anlam vermek imkansızdı. Koca 1.5 milyarlık İslam âlemi İsrail’in yaptıklarını izlemekle yetiniyordu. Müslüman şuuraltında geleceğe dair ne kadar endişe ve geçmişe dair ne kadar özlem varsa AKP’nin liderinde tezahür etmişti.
Ve AKP kurulmuştu artık. Daha önce “yenilikçiler” olarak lanse edilen insanlar, yeni partinin çekirdek kadrosunda yer aldılar. Erdoğan, Arınç ve Gül başı çekiyorlardı. “Milli Görüş”ün devamı bir parti izlenimi vermekten özellikle kaçındılar. Erbakan ve arkadaşları zaten siyasi yasaklıydılar; kaldı ki arada bazı kırgınlıklar da vardı.
O halde, Özal’a benzer bir politika ile, “dört” eğilim mantığını canlandırmak ve güçlü bir taban yakalamak istediler. Başlarda Meral Akşener gibi sonradan MHP saflarında yer alan insanlar da vardı. Olmadı. Melih Gökçek önce yeni oluşumda yer alacak oldu; sonra vazgeçti. Sonra parmağını ıslatıp rüzgara tuttuğunda adres belli oldu: AKP meltemiydi esen. Adı “Adalet”le hem Hz. Ömer, hem de Demirel’in Adalet Partisini çağrıştırıyordu partinin. Öte yandan, partinin logosu renkleriyle ANAP’ın logosunu andırıyor, görünümüyle karanlıkla özdeşleşen ampül “irtica”ya karşı modern cevap oluyordu. “Akıncı”lık kısmı biraz askı da kalmıştı. O da AKP’nin kısaltışmış halinde ortaya çıktı: AKP, AK Parti olmuştu.