SIVAS’ IN ADI YOK

Hani bir söz vardır. “Serçe kuyruğunu dünyayı örter sanırmış” Bizlerde Sivas’ta iken Sivas’ı büyük ve önemli Özellikleri olan yer olarak sanırdık. Hani biz Sivas’ı biliyoruz ya herkesinde sıvası bildiğini sanırdık.

Sivas’ı çok iyi bilen, tarihini coğrafyasını ekonomisini stratejik konumunu en iyi bilen Sivaslılardan birisi olarak bende bu şekilde bilirdim. Ama iki yıla aşkın süredir İstanbul’da yerleşik, bir Sivaslı olarak burada gördüklerimle bu düşüncemin değiştiğini söylemek istiyorum.

İstanbulda Sivaslılar en çok yerleşikler olarak görülüyor. İstanbul’daki Sivaslıların,  genelde görülen sayısal üstünlüğünün, özelde olmadığını görmekteyiz. Sivaslı, en basta etnik ve dinsel olarak kalın çizgilerle ayrılmış durumda. Ermeni, Sünni ve Alevi kökenli Sivaslıların, birbirleri ile bağlılıkları sadece nüfus kayıtları üzerinde.

Burada Sivaslılık, daha çok Divriğililik, Zaralılık, Hafiklilik, İmranlılık, Suşehrililik, Ezbiderlilik (Akıncılar)Mişazlılık(Koyulhisar),İpsile(Doğanşar)  ve Gürünlülük şeklinde gitmekte. 500 den fazla köy derneği ve vakfı olan Sivaslıları birleştiren en önemli Sivas öğesi, Sivasspor. Sivas platformunun yaptığı etkinlikler siyasi pazarlamadan öte bir hizmeti olmamakta.

Sivas’ın birçok alanda ünlü özellikleri var. Özellikle de tarım ürünlerinde.  Dükkânlarda ve pazarlarda Sivas adına satılan bir ürün yok. Ne yarmamız, ne unumuz, ne yağımız, ne peynirimiz, ne etimiz burada Sivas ürünü olarak satılmıyor. Sivas coğrafi bir marka edinememiş. Belki İstanbul’a uzak olmanın vermiş olduğu zorluklar nedeniyle bu böyle görülüyor gibi sanılsa da, Sivas’ta, tarımsal üretim hala fabrika düzeyine gelmemiş olmasından kaynaklandığından ve var olan bazı işletmelerin ise yerel boyutlarda kalmış olmasından Sivas adını İstanbul’da İşletecek bir ürünümüz bulunmamaktadır. Kangal köpeğimiz ve madımak ismi Sivas’ın tanınmasında farklı bir etken. Tabi bu madımak bildiğimiz yediğimiz madımak olarak değil.2 Temmuz 1993te yaşanan Madımak oteli yangını olarak isim yapmış.

Sivas, değerleri açısından birçok öneme sahip. Ancak pazarlama ve tanıtım açısından yeterince işlenmiş bir yer değil. Sivaslılar arasında Sivas’tan ayrılmış Ermenilerin de Alevilerinde Sivas ile ilgili anıları güzel olmadığından, Sivas maalesef ki öyle Sivas’tan baktığımız ve sandığımız gibi güzel adla yâd edilen bir yer değil.80’lı yılların öncesinde İstanbul’da, Sivaslıların hakim olduğu alanlar artık doğuluların eline geçmiş olduğundan ve bir de Belediye başkanlığı yapan Sayın Sözen’in imajını en başta Sivaslılar yormuş ve tüketmiş olduklarından İstanbul’da Sivas’ın adı da etkinliği de artık yok dersem kimse kusura bakmasın. Görünen gerçek budur.

Sivas’a küskün Sivaslıları, Sivas’a yaklaştıracak ve bütünleştirecek çalışmayı yapacak, bu küskünlüğü kırgınlığı azaltacak tek yol yine Sivas’tan geçmektedir. İstanbul’daki Sivaslıları, Sivas’a fabrika yapsınlar, hayır yapsınlar anlayışından vazgeçip artık ferdi olarak siyasette bürokraside ve ticarette önemli yerlere gelmiş Sivaslıları bir araya getirip, onlardan Sivas lobisi oluşturmanın yolu ve yordamı bulunmalıdır. Böyle bir yapılanmaya gidilip işletilmedikçe Sivas’ın adı İstanbul’da daha çok uzun yıllar olmayacaktır. 

Oysaki Sivaslı, İstanbul’da İstanbul’un fethinden önce var.2.ı Beyazıt döneminde İstanbul alınmadan önce, Çatalca tarafına Sivas köylerinden birçok insan yerleştirilmiş.Burada Başak koy, Dag yenice köyleri, Sivas kökenli.500 yıldır gelmiş olmalarına karsın hala kendilerinin Sivas’tan getirilmiş olduklarını unutmamışlar. Bu köyün adı 1960’lara kadar Sivasköy olarak söylenilmekte iken hangi akla hizmet adı değiştirilmiş.2011 tapu kayıtlarında dahi mevkii olarak buradan gecen derenin adı hala Sivasköy deresi olarak geçmektedir.

Yine İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletinin, başkenti Sivas olan Danişmentlilerin olduğunu, İstanbul’u kuşatan komutan Tursun beyin, İstanbul Alemdağ önlerine kadar geldiği ve burada şehit düştüğü bilinmektedir. Ama Sivaslı bunu ne bilmiş nede kullanmış.

Sivas içine kapanmış adeta bir iç deniz konumunda..Aral gölü  gibi giderekte alansal olarak büyüklüğünü korusa da etkisel olarak küçülmektedir.Bunda da en önemli etkenlerden birisi de Sivaslının siyasal tercihleridir.Sivas ,1960lı yıllardan itibaren  olarak muhafazakar  bir çizgiye çekilmiştir. Ölçüde o kadar ileri gitmiş ve kontrol edilemez duruma gelmiştir ki, hoşgörüsüzlük ve toplumsal şiddet eğilimlerine bağlı olarak 17 Eylül 1967 Kayseri olayları,3-5 Eylül 1978 Sivas olayları ardından 2 Temmuz 1993 olayları yaşanmıştır. 

Bu da Sivas’tan göçü hızlandırmıştır. Göçen insanı, sadece sayı olarak algılamamak gerekir. Göçen her insan, hem üretmiş olduğu değeri alıp götürmektedir hem de üreteceği değerden yoksun bırakmaktadır. Bu üç olay Sivas’ın giderek küçülmesinde, göç vermesinde etkili olmakla birlikte Sivaslının dış imajını da bozmuştur. Sivaslılıkla hoşgörüsüzlük ve toplumsal şiddet eğilimi artık özdeşleşmiştir.