Nobel Ödül Komitesi, 2025 yılı Nobel Tıp Ödülü'nün sahiplerini açıkladı. Açıklamaya göre ödülü, Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi kazandı. Üçlü, “periferik bağışıklık toleransı ile ilgili keşifleri” nedeniyle ödüle layık görüldü.
2 ABD'Lİ 1 JAPON ARAŞTIRMACI
Ödülü alan araştırmacıların 2'si ABD'den 1'i ise Japonya'dan oldu:
"Mary E. Brunkow Sistem Biyolojisi Enstitüsü, Seattle, ABD
Fred Ramsdell Sonoma Biotherapeutics, San Francisco, ABD
Shimon Sakaguchi Osaka Üniversitesi, Osaka, Japonya"
2025 Nobel Tıp Ödülü'nü Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi üçlüsü kazandı. "Periferik bağışıklık toleransı ile ilgili keşifleri nedeniyle"
'YENİ TEDAVİLER TEŞVİK EDİLDİ'
Ödüle ilişkin jüri açıklamasında “Keşifleri, yeni bir araştırma alanının temelini oluşturdu ve kanser ve otoimmün gibi hastalıklar için yeni tedavilerin geliştirilmesini teşvik etti” denildi.
BREAKING NEWS
The 2025 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell and Shimon Sakaguchi “for their discoveries concerning peripheral immune tolerance.” pic.twitter.com/nhjxJSoZEr
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 6, 2025
BU KEŞİF NEDEN ÖNEMLİ?
Nobel Ödül Komitesi tarafından yapılan, Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi üçlüsünün keşfinin önemini anlatan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Vücudun güçlü bağışıklık sistemi düzenlenmelidir, aksi takdirde kendi organlarımıza saldırabilir. Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi, bağışıklık sisteminin vücuda zarar vermesini önleyen periferik bağışıklık toleransı ile ilgili çığır açan keşifleri nedeniyle 2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.
Bağışıklık sistemimiz her gün vücudumuza girmeye çalışan binlerce farklı mikroptan bizi korur. Bu mikropların hepsi farklı görünüşlere sahiptir ve çoğu, kamuflaj amacıyla insan hücrelerine benzerlikler geliştirmiştir. Peki, bağışıklık sistemi neye saldırması ve neyi savunması gerektiğini nasıl belirler?"
'BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ANLAMAMIZ İÇİN BELİRLEYİCİ'
Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi, periferik bağışıklık toleransı ile ilgili temel keşifleri nedeniyle 2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü almaya hak kazandılar. Ödül sahipleri, bağışıklık sisteminin güvenlik görevlileri olan ve bağışıklık hücrelerinin kendi vücudumuza saldırmasını önleyen düzenleyici T hücrelerini tanımladılar.
Nobel Komitesi Başkanı Olle Kämpe, “Onların keşifleri, bağışıklık sisteminin nasıl işlediğini ve neden hepimizin ciddi otoimmün hastalıklar geliştirmediğini anlamamız için belirleyici olmuştur” diyor.
'İLK DÖNEMDE GENEL KANIYA TERS DÜŞÜYORDU'
Shimon Sakaguchi, 1995 yılında ilk önemli keşfini yaptığında, o dönemin genel görüşüne ters düşüyordu. O zamanlar birçok araştırmacı, bağışıklık toleransının sadece timusta, merkezi tolerans adı verilen bir süreçle potansiyel olarak zararlı bağışıklık hücrelerinin ortadan kaldırılmasıyla geliştiğine inanıyordu. Sakaguchi, bağışıklık sisteminin daha karmaşık olduğunu gösterdi ve vücudu otoimmün hastalıklardan koruyan, daha önce bilinmeyen bir bağışıklık hücresi sınıfını keşfetti.
Mary Brunkow ve Fred Ramsdell, 2001 yılında, belirli bir fare türünün otoimmün hastalıklara neden özellikle duyarlı olduğunu açıklayan bir başka önemli keşif yaptılar. Bu farelerin, Foxp3 adını verdikleri bir geninde mutasyon olduğunu keşfettiler. Ayrıca, bu genin insanlarda karşılığı olan mutasyonların ciddi bir otoimmün hastalık olan IPEX'e neden olduğunu da gösterdiler.
'KEŞİF YENİ BİR ALAN BAŞLATTI'
Bundan iki yıl sonra, Shimon Sakaguchi bu keşifleri birbirine bağlayabildi. Foxp3 geninin, 1995 yılında tanımladığı hücrelerin gelişimini yönettiğini kanıtladı. Artık düzenleyici T hücreleri olarak bilinen bu hücreler, diğer bağışıklık hücrelerini izler ve bağışıklık sistemimizin kendi dokularımızı tolere etmesini sağlar.
Ödül sahiplerinin keşifleri, periferik tolerans alanını başlatarak kanser ve otoimmün hastalıkların tıbbi tedavilerinin geliştirilmesini teşvik etti. Bu, daha başarılı organ nakillerine de yol açabilir. Bu tedavilerin birçoğu şu anda klinik denemeler aşamasındadır.
